ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA:

- Obxectivos

  1.  Utilizar de forma axeitada os aspectos normativos da lingua.

  2. Expresar con claridade, ordenada e coherentemente, vivencias, ideas, observacións, sentimentos, etc.

  3.  Elixir as formas de expresión axeitadas ás diferentes situacións e intencións comunicativas.

  4.  Valorar e aceptar as aportacións propias e as dos demais, respectando as normas do intercambio comunicativo.

  5.  Extraer información da lectura de textos con unha finalidade previa: buscar, seleccionar e recompilar a información.

  6.  Comprender textos escritos en diferentes contextos.

  7. Producir textos escritos propios sinxelos, con unha finalidade ou necesidade (normas, notas, cartas, avisos, circulares...).

8.  Redactar diversos tipos de texto: contos, redaccións, descricións, poemas,… coidando a ortografía, a puntuación e a coherencia.

9. Utilizar, de maneira dirixida, as tecnoloxías da información e a comunicación –TIC– e os diferentes tipos de bibliotecas mostrando respecto polas súas normas de funcionamento.

10. Identificar e apreciar a unidade e a diversidade lingüística española.

11..  Desenvolver o hábito e o gusto pola lectura, dedicándolle parte do tempo libre dispoñible.

12.  Ler en voz alta e en silencio e utilizar a lectura como medio de gozo e de aprendizaxe.

13.  Ler de forma comprensiva e expresiva textos como medio de afianzar, consolidar e reforzar o uso da lingua, ampliar vocabulario, normas ortográficas, apreciar valores artísticos e culturais.

BLOQUE 1. COMUNICACIÓN ORAL. FALAR E ESCOITAR.

- Contidos

- Comprensión de textos orais procedentes da radio, da televisión ou da internet, con especial incidencia na noticia, para obter información xeral sobre feitos e acontecementos que resulten significativos e elaboración dun resumo.

- Uso guiado de documentos audiovisuais para obter e relacionar informacións relevantes para aprender.

- Comprensión e produción de textos orais breves para aprender e para informarse, tanto os producidos con finalidade didáctica como os de uso cotián, de carácter informal (conversas entre iguais e no equipo de traballo) e dun maior grao de formalización (exposicións da clase ou debates).

- Actitude de escoita adecuada e respecto de quen fala sen interrupcións inadecuadas.

- Participación e cooperación nas situacións comunicativas habituais (informacións, conversas reguladoras da convivencia, debates, discusións ou instrucións) con valoración e respecto das normas que rexen a interacción oral (petición e quendas de palabra, mantemento do tema, respecto ás opinións das demais persoas, papeis diversos no intercambio comunicativo, ton de voz, posturas e xestos adecuados).

- Utilización de estratexias para potenciar a expresividade das mensaxes orais.

- Actitude de cooperación e de respecto en situacións de aprendizaxe compartida.

- Interese por expresarse oralmente coa pronuncia e coa entoación adecuadas.

           

- Concreción dos estándares de aprendizaxe avaliables

            - Comprende as ideas principais dun texto xornalístico oral informativo dos medios de comunicación audiovisual, emitido de xeito claro, directo e sinxelo.

            - Elabora un breve resumo dun texto oral.

            - Accede de xeito guiado a documentos, audiovisuais e dixitais para obter a información necesaria para realizar traballos ou completar información.

            - Participa nunha conversa entre iguais, comprendendo o que di o interlocutor e intervindo coas pro-postas propias.

            - Sigue unha exposición da clase e extrae o sentido global.

            - Elabora e produce textos orais (explicacións sinxelas, exposicións, narracións...) presentando coherentemente a secuencia de ideas, feitos, vivencias e as súas opinións e preferencias, utilizando o dicionario se é preciso.

            - Participa no traballo en grupo, así como nos debates.

            - Atende as intervencións dos e das demais en actos de fala orais, sen interromper.

            - Respecta as opinións da persoa que fala.

            -Respecta as quendas de palabra nos intercambios orais.

            - Respecta as opinións das persoas participantes nos intercambios orais e é consciente da posibilidade de empregar a lingua galega en calquera intercambio oral dentro da escola ou fóra dela.

            - Exprésase cunha pronuncia e dicción correctas: articulación e volume.

            - Participa na con-versa formulando e contestando preguntas.

            - Usa, dunha forma xeral, unha linguaxe non sexista.

            - Usa, de maneira xeral, unha linguaxe respectuosa coas diferenzas.

            - Recoñece a validez da lingua galega para conversas con persoas coñecidas ou descoñecidas.

- Criterios de avaliación e de cualificación e promoción.

- Comprender o sentido global de textos orais informativos dos medios de comunicación audiovisuais emitidos con claridade, de xeito directo e estilo sinxelo.

- Utilizar de xeito guiado documentos audiovisuais valorándoos como instrumento de aprendizaxe.

- Comprender e producir textos orais propios do uso cotián ou do ámbito académico.

- Manter unha actitude de escoita activa, deixando falar os demais, sen anticiparse ao que van dicir e respectando as súas opinións.

- Participar nas diversas situacións de intercambio oral que se producen na aula amosando valoración e respecto polas normas que rexen a interacción oral.

- . Amosar respecto e cooperación nas situacións de aprendizaxe en grupo.

- Interesarse por amosar unha pronuncia e entoación adecuadas.

- Usar, dunha forma xeral, unha linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas diferenzas.

BLOQUE 2. COMUNICACIÓN ESCRITA. LER.

- Contidos

- Comprensión da información relevante en textos das situacións cotiás de relación social: correspondencia escolar, normas da clase, normas do comedor, normas do transporte e regras de xogos.

- Comprensión de información relevante en textos para aprender e para informarse, tanto os producidos con finalidade didáctica como os de uso cotián (folletos descricións, instrucións e explicacións).

- Interpretación de esquemas, gráficos e ilustracións relacionadas co contido principal do texto que acompañan.

- Subliñado, esquematización e resumo da información relevante dun texto sinxelo.

- Introdución ás estratexias de control do proceso lector (anticipación, formulación de hipóteses, relectura...).

- Uso dirixido das tecnoloxías da información e das bibliotecas para obter informacións relevantes para rea-lizar as súas tarefas.

- Lectura persoal, silenciosa e en voz alta, de textos en galego adaptados aos seus intereses.

- Dramatización e lectura dramatizada de textos literarios e non literarios.

- Coñecemento do funcionamento da biblioteca da aula e do centro, así como as virtuais e participación en actividades literarias.

- Interese polos textos escritos como fonte de aprendizaxe e como medio de comunicación de experiencias.

- Desenvolvemento da autonomía lectora, da capacidade de elección de temas e de textos e de expresión das preferencias persoais.

           

            - Concreción dos estándares de aprendizaxe avaliables

            - Comprende a información relevante en textos propios de situacións cotiás e dos medios de comunicación social nos que esta se amose de forma evidente.

            - Identifica as ideas principais dun texto (narrativo, descritivo, expositivo) adecuado á súa idade.

            - Busca, localiza e selecciona información concreta dun texto sinxelo, adecuado á súa idade.

            - Interpreta, personificacións, hipérboles e ironías evidentes, en textos de dificultade adecuada á súa idade.

            - Emprega o dicionario para resolver as dúbidas de vocabulario que atopa nos textos.

            - Fai unha lectura rápida, selectiva ou integral en función das necesidades de cada momento.

            - Realiza o subliñado das ideas principais dun texto sinxelo.

            - Esquematiza as ideas dun texto sinxelo, indicando as ideas principais.

            - Realiza o resumo dun texto sinxelo.

            - Deduce, de maneira xeral, o posible contido dun texto antes de lelo, axudándose do título e as ilustracións.

            - Relé un texto e marca as palabras clave para acadar a comprensión, cando é preciso.

            - Utiliza, de forma guiada, as tecnoloxías da información para obter información.

            - Utiliza dicionarios dixitais para interpretar a información dun texto.

            - Descodifica sen dificultade as palabras.

            - Le textos en voz alta, sen dificultade e coa velocidade adecuada.

            - Le textos, adapta-dos á súa idade e aos seus intereses, en silencio e sen dificultade.

            - Fai lecturas dramatizadas de textos.

            - Usa a biblioteca de aula con certa autonomía, para obter datos e informacións, e colabora no seu coidado e mellora.

            - Identifica o funcionamento da biblioteca de aula, de centro, así como as virtuais e colabora no seu coidado e mellora.

            - Participa en actividades literarias do centro.

            - Amosa interese pola conservación e organización dos seus libros

            - Amosa interese pola lectura como fonte de aprendizaxe e medio de comunicación.

            - Amosa certa autonomía lectora e capacidade de seleccionar textos do seu interese.

            - Expresa, de maneira sinxela, opinións e valoracións sobre as lecturas feitas.

- Criterios de avaliación e de cualificación e promoción.

- Comprender, localizar e seleccionar información explícita en textos escritos de soportes variados (web infantís, libros, carteis).

- Realizar o subliñado das ideas principais dun texto sinxelo e esquematizar e resumir o seu contido.

- Utilizar, de maneira xeral, estratexias para mellorar a lectura.

- Utilizar as tecnoloxías da información para obter información necesaria para a realización das súas tarefas.

- Ler, en silencio ou en voz alta, textos en galego adaptados aos seus intereses.

- Coñecer o funcionamento da bibliotecas de aula, centro, así como as virtuais, colaborando no seu coidado e mellora, e participar en actividades literarias.

- Ter interese por ter unha biblioteca propia.

- Amosar interese polos textos escritos como fonte de aprendizaxe e medio de comunicación.

- Amosar certa autonomía lectora e capacidade de selección de textos do seu interese, así como ser quen de expresar preferencias.

BLOQUE 3. COMUNICACIÓN ESCRITA. ESCRIBIR.

- Contidos

- Uso, de maneira xeral, das estratexias de planificación, de textualización e revisión como partes do proceso escritor.

- Composición de textos propios de situacións cotiás de relación social (correspondencia básica, mensaxes curtas, normas de convivencia, avisos, solicitudes, instrucións) de acordo coas características propias destes xéneros.

- Composición de textos de información e de opinión moi sinxelos, característicos dos medios de comunicación social, sobre acontecementos significativos, con especial incidencia na noticia e nas cartas á dirección do xornal, en situacións reais ou simuladas.

- Creación de textos sinxelos utilizando a linguaxe verbal e non verbal: carteis publicitarios, anuncios, cómic.

- Uso guiado de programas informáticos de procesamento de textos.

- Utilización de elementos gráficos e paratextuais, con grao crecente de dificultade, para facilitar a comprensión (ilustracións, subliñados, gráficos, tipografía) e ilustrar o seu contido.

- Interese polo coidado e a presentación dos textos escritos e respecto pola norma ortográfica.

- Valoración da escritura como instrumento de relación social, de obtención e de reelaboración da información e dos coñecementos.

           

            - Concreción dos estándares de aprendizaxe avaliables

            - Planifica a elaboración do texto, antes de comezar a escribir, xerando ideas, seleccionando e estruturando a información.

            - Elabora o texto cunha estrutura definida, con coherencia xeral e de xeito creativo.

            - Aplica, de forma xeral, os signos de puntuación (punto, coma, punto e coma, dous puntos, puntos suspensivos, signos de exclamación e interrogación).

            - Aplica, de maneira xeral, a norma lingüística: ortografía, acentuación, léxico, morfosintaxe.

            - Usa o dicionario durante a elaboración de textos.

            - Elabora, en diferentes soportes, textos propios da vida cotiá e académica, imitando modelos: cartas e correos electrónicos, mensaxes curtas, normas de convivencia, avisos, instrucións...

            - Redacta textos sinxelos xornalísticos (noticias) e publicitarios (anuncios e carteis).

            - Elabora diferentes tipos de textos (narrativos, expositivos, descritivos) seguindo un guión establecido.

            - Escribe textos coherentes empregando algúns elementos de cohesión.

            - Resume o contido de textos sinxelos propios do ámbito da vida persoal ou familiar ou dos medios de comunicación.

            - Elabora textos sinxelos que combinan a linguaxe verbal e non verbal: carteis publicitarios, anuncios, cómic.

            - Usa, de xeito guiado, programas informáticos de procesamento de texto.

            - Usa recursos sinxelos gráficos e paratextuais (ilustracións, subliña-dos, gráficos e tipografía) pa-ra facilitar a comprensión dos textos e ilustrar o seu contido.

            - Coida a presentación dos textos seguindo as normas básicas de presentación establecidas: marxes, disposición no papel, limpeza, calidade caligráfica, interliñado... en calquera soporte.

            - Valora a lingua escrita como medio de comunicación e como medio de obtención e coñecemento.

- Criterios de avaliación e de cualificación e promoción.

- Usar, de maneira xeral, as estratexias de planificación, textualización e revisión do texto.

- Crear textos sinxelos de diferente tipoloxía que permitan narrar, describir e resumir emocións e informacións relacionadas con situacións cotiás.

- Elaborar textos do ámbito académico para obter, organizar e comunicar información.

- Elaborar textos sinxelos que combinen a linguaxe verbal e a non verbal.

- Usar, de xeito guiado, programas informáticos de procesamento de texto.

- Utilizar recursos gráficos e paratextuais que faciliten a comprensión dos textos.

- Coidar a presentación dos traballos escritos en calquera soporte e valorar a lingua escrita como medio de comunicación.

BLOQUE 4. COÑECEMENTO DA LINGUA.   

- Contidos

- Uso e identificación intuitiva da terminoloxía seguinte nas actividades de produción e interpretación: denominación dos textos traballados; enunciado, palabra e sílaba, xénero e número, determinantes, cuantificado-res, tempos verbais (pasado, presente e futuro).

- Aplicación xeral das normas ortográficas, apreciando o seu valor social.

- Comparación e transformación de enunciados, mediante inserción, supresión, cambio de orde, segmentación e recomposición, para xulgar sobre a gramaticalidade dos resultados e facilitar o desenvolvemento dos conceptos lingüísticos e da metalinguaxe.

- Comparación de estruturas sintácticas elementais para observar a súa equivalencia semántica ou posibles alteracións do significado.

- Inserción e coordinación de oracións como instrumento na mellora da composición escrita.

- Exploración das posibilidades do uso de diversos enlaces entre oracións (adición, causa, oposición, contradición...), en relación coa composición de textos.

- Identificación intuitiva do verbo e os seus complementos, especial-mente o suxeito, así como dalgúns papeis semánticos do suxeito.

- Uso do dicionario, en papel ou dixital, con certa autonomía.

- Identificación de palabras coma-postas e derivadas, de sinónimos de antónimos e palabras polisémicas de uso habitual, en relación coa comprensión e coa produción de textos.

- Valoración da lingua galega dentro da realidade plurilingüe e pluricultural de España e de Europa.

- Comparación entre aspectos das linguas que coñece e/ou está a aprender para mellorar os procesos comunicativos e recoñecer as interferencias.

           

            - Concreción dos estándares de aprendizaxe avaliables

            - Sinala a denominación dos textos traballados e recoñece nestes enunciados, palabras e sílabas.

            - Identifica o tempo verbal (presente, pasado e futuro) en formas verbais dadas.

            - Diferencia as sílabas que conforman cada palabra, diferenciando a sílaba tónica das átonas.

            - Identifica nun texto substantivos, adxectivos determinantes e cuantificadores.

            - Sinala o xénero e número de palabras dadas e cámbiao.

            - Aplica xeralmente as normas de acentuación..

            - Coñece e utiliza as normas ortográficas básicas, aplicándoas nas súas producións escritas.

            - Valora a importancia do dominio da ortografía para asegurar unha correcta comunicación escrita entre as persoas falantes dunha mesma lingua e para garantir unha adecuada interpretación dos textos escritos.

            - Emprega con correccións os signos de puntuación.

            - Usa unha sintaxe elemental adecuada nas súas producións.

            - Respecta, de xeito xeral, as normas morfosintácticas de colocación do pronome átono.

            - Usa diversos conectores básicos entre oracións: adición, causa, oposición, contradición...

            - Identifica intuitivamente, en oracións sinxelas, o papel semántico do suxeito.

            - Sinala intuitivamente o verbo e os seus complementos, especialmente o suxeito, en oracións.

            - Usa, con certa autonomía, o dicionario en papel ou dixital.

            - Recoñece palabras derivadas e compostas, identificando e formando familias de palabras.

            - Recoñece e usa sinónimos, antónimos, palabras polisémicas de uso habitual.

            - Identifica e valora a lingua galega dentro da realidade plurilingüe e pluricultural de España e de Europa.

            - Recoñece, de forma xeral, e evita as interferencias entre as linguas que está a aprender.

            - Identifica diferenzas, regularidades e semellanzas elementais sintácticas, ortográficas, morfolóxicas e léxicas entre todas as linguas que coñece e/ou está a aprender, como punto de apoio para a súa aprendizaxe.

- Criterios de avaliación e de cualificación e promoción.

- Utilizar terminoloxía lingüística e gramatical básica, como apoio á comprensión e á produción de textos, así como aplicar o seu coñecemento no uso da lingua.

- Aplicar, de forma xeral, as normas ortográficas xerais e as de acentuación en particular, apreciando o seu valor social e a necesidade de cinguirse a elas.

- Utilizar correctamente as regras de puntuación, así como construír correctamente as oracións desde o punto de vista sintáctico, nas producións orais e escritas.

- Recoñecer e empregar os conectores básicos.

- Identificar intuitivamente o suxeito e o predicado, así como o papel semántico do suxeito, para mellorar a comprensión e a produción de textos.

- Usar o dicionario en papel ou dixital, con certa autonomía.

- Identificar palabras compostas e derivadas, así como sinónimos, antónimos e palabras polisémicas de uso habitual, para comprender e producir textos.

- Valorar a lingua galega dentro da realidade plurilingüe e pluricultural de España e de Europa.

- Establecer relacións elementais entre as diversas linguas que utiliza ou está a aprender o alumnado para reflexionar sobre como mellorar os seus procesos comunicativos na lingua galega.

BLOQUE 5. EDUCACIÓN LITERARIA.           

- Contidos

- Escoita, memorización e reprodución de textos procedentes da literatura popular oral galega (adiviñas, lendas, contos, poemas, cancións, ditos), así como da literatura galega en xeral.

- Valoración e aprecio do texto literario galego (oral ou non) como fonte de coñecemento da nosa cultura e como recurso de gozo persoal.

- Lectura persoal, silenciosa e en voz alta de obras en galego adecuadas á idade e aos intereses.

- Lectura guiada e expresiva de textos narrativos da literatura infantil, adaptacións breves de obras literarias clásicas e literatura actual en diversos soportes.

- Lectura guiada de poemas, de relatos e de obras teatrais sinxelas recoñecendo as características dalgúns modelos.

- Recreación e composición de poemas e relatos para comunicar sentimentos, emocións, preocupacións, desexos, estados de ánimo ou lembranzas, recoñecendo as características dalgúns modelos.

- Dramatización e lectura dramatizada de situacións de textos literarios adaptados á súa idade.

- Valoración da literatura en calquera lingua (maioritaria, minoritaria ou min orizada), como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento doutros mundos, tempos e culturas, e como recurso de gozo persoal.

- Interese por coñecer os modelos narrativos e poéticos que se utilizan noutras culturas.

- Comparación de imaxes, símbolos e mitos facilmente interpretables que noutras culturas serven para entender o mundo e axudan a coñecer outras maneiras de relacións sociais

           

            - Concreción dos estándares de aprendizaxe avaliables

            - Escoita, memoriza e reproduce textos procedentes da literatura popular oral galega (adiviñas, lendas, contos, poemas, cancións, ditos) e da literatura galega en xeral.

            - Valora os textos da literatura galega (oral ou non) como fonte de coñecemento da nosa cultura e co-mo recurso de gozo persoal.

            - Le en silencio obras e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, en diferentes soportes.

            - Le en voz alta obras e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual e en diferentes soportes.

            - Identifica o xénero literario ao que pertencen uns textos dados: narrativa, poesía e teatro.

            - Recrea e compón poemas e relatos, a partir de modelos sinxelos, para comunicar sentimentos, emocións, preocupacións, desexos, estados de ánimo ou lembranzas.

            - Participa activamente en dramatizacións de situacións e de textos literarios adaptados á súa idade.

            - Valora a literatura en calquera lingua, como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento doutros mundos, tempos e culturas, e como recurso de gozo persoal.

            - Amosa curiosidade por coñecer outros costumes e formas de relación social, respectando e valorando a diversidade cultural.

- Criterios de avaliación e de cualificación e promoción.

- Escoitar, memorizar, reproducir e valorar textos procedentes da literatura popular galega, así como da literatura galega en xeral.

- Ler textos e obras en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, en diferentes soportes.

- Identificar o xénero literario ao que pertence uns textos dados.

- Recrear e compoñer poemas e relatos a partir de modelos sinxelos.

- Participar activamente en dramatizacións de situacións e de textos literarios adaptados á súa idade.

- Valorar a literatura en calquera lingua, como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento doutros mundos, tempos e culturas, e como recurso de gozo persoal.

- Amosar interese, respecto e tolerancia ante as diferenzas persoais, sociais e culturais.

Mínimos esixibles:

v Participa en situacións de comunicación, dirixidas ou espontáneas, respectando as normas da comunicación: quenda de palabra, escoitar.

v Exprésase con coherencia básica de forma oral, para satisfacer necesidades de comunicación en diferentes situacións.

v Recoñece o tema e as ideas principais dos textos orais sinxelos.

v Reproduce textos axeitados á súa idade, con coherencia, utilizando as distintas estratexias de comunicación oral.

v Le e comprende en voz alta e en silencio, diferentes textos.

v Utiliza fontes e soportes existentes na biblioteca para seleccionar e recoller información e ampliar coñecementos.

v Produce textos segundo un modelo, aplicando as regras ortográficas e coidando a caligrafía, orde e presentación.

v Valora a súa propia produción escrita, así como a produción escrita dos seus compañeiros.

v Adquire progresivamente un pensamento crítico que impida discriminacións e prexuízos.

v Utiliza as Tecnoloxías da Información e da Comunicación de modo eficiente e responsable.

v Coñece e valora algúns dos recursos literarios da tradición oral: poemas, cancións, contos, refráns e adiviñas.

v Participa con interese en dramatizacións de textos literarios adaptados á idade.